หลักการ 4M 1E

หลักการ 4M 1E ประกอบด้วยปัจจัย (Factors) เพื่อใช้ในการระบุสาเหตุของปัญหา มีดังต่อไปนี้

Man                 คนงาน พนักงาน บุคลากร ทั้งจากภายในและภายนอก

Machine         เครื่องจักรหรืออุปกรณ์อำนวยความสะดวก

Material          ผลิตภัณฑ์ บริการ วัตถุดิบหรืออะไหล่ อุปกรณ์อื่นๆ

Method            กระบวนการทำงาน

Environment อากาศ สถานที่ ความสว่าง และบรรยากาศการทำงาน

หลักการดังกล่าว สามารถนำมาเขียน Fishbone Diagram

1. หัวปลา             “ปัญหา” หรือ “ผล” จะต้องเป็นปัญหาที่ชัดเจนและเฉพาะเจาะจง
2. ปลายกางปลา  “สาเหตุใหญ่”  แต่ละสาเหตุต้องไม่สอดคล้องกัน โดยแยกจากกันอย่างชัดเจน เช่น สาเหตุมาจากคน  จากวิธีการ หรือ อุปกรณ์ที่ใช้

3. ก้างย่อย            “สาเหตุย่อย”  เพราะเเยกเเยะสาเหตุย่อยหลายสาเหตุ ทั้งที่แก้ไขได้และแก้ไขไม่ได้ เลือกสาเหตุที่สามารถแก้ไขได้เป็นรูปธรรมมาเเก้ไข ส่วนที่แก้ไขไม่ได้นำไปเป็นข้อเสนอแนะต่อผู้บริหาร

4. สาเหตุย่อย        หาได้โดยใช้คำถาม “ทำไม”

5. ควรระวังเรื่อง “ เหตุ ” และ “ ผล ” โดยต้องพิจารณาว่าเหตุ เเละ ผลคืออะไร? เช่น ถนนลื่นเป็นเหตุของอุบัติเหตุ ไม่ใช่ฝนตก เพราะฝนตกถนนไม่ลื่นก็ได้ครับ